HISTORIA

Wrocław od ponad 150 lat jest liczącym się w świecie centrum studiów żydowskich. Początki jego naukowej świetności związane są z Żydowskim Seminarium Teologicznym – ośrodkiem skupiającym najwybitniejszych w XIX wieku badaczy historii i kultury Żydów, wśród nich ojca żydowskiej historiografii Heinricha Graetza.

Tradycję zlikwidowanych przez nazistów studiów żydowskich podjął we Wrocławiu Profesor Jerzy Woronczak (1923–2003). Z jego inicjatywy w 1993 roku przy Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego powstała Pracownia Kultury i Języków Żydów Polskich, przemianowana w 2005 na Zakład Studiów Żydowskich, a w 2016 roku przekształcona w samodzielną Katedrę Judaistyki. 1 lutego 2017 roku Katedra otrzymała imię Tadeusza Taubego, od wielu lat wspierającego rozwój studiów żydowskich na Uniwersytecie Wrocławskim.

Kierunek rozwoju badań judaistycznych na Uniwersytecie Wrocławskim nadały zainteresowania naukowe Profesora Woronczaka i przygotowanie metodologiczno-warsztatowe, jakie jego uczniowie otrzymali w ramach seminariów magisterskich i doktorskich oraz prowadzonych przez niego obozów naukowych. Początkowo były to głównie badania cmentarne. Zespół skupiony wokół Profesora zgromadził dokumentację inwentaryzacyjną znacznej liczby nagrobków i cmentarzy żydowskich w Polsce, a grupa jego uczniów oraz uczniów jego uczniów wypracowała nowe metody opisu i analizy zebranego materiału inskrypcyjnego. Nowoczesne metodologicznie studia wykorzystujące materiały cmentarne do interdyscyplinarnych badań procesów literackich, kulturalnych i społecznych rozwijane są do dziś. Z czasem ten obszar zainteresowań ewoluował. Dziś pracownicy wrocławskiej judaistyki prowadzą badania nad dziejami społeczności żydowskiej na Śląsku i w Polsce, a obszarem ich szczególnego zainteresowania są badania z pogranicza historii, kultury i literaturoznawstwa. Ta interdyscyplinarność to jedna z najbardziej charakterystycznych cech ośrodka wrocławskiego.

Regularny program zajęć dydaktycznych z zakresu judaistyki został uruchomiony na Uniwersytecie Wrocławskim w 2003 roku. Było to dwuletnie Studium Kultury i Języków Żydowskich, otwarte dla studentów różnych kierunków, którzy realizowali program judaistyczny jako specjalizację lub blok zajęć fakultatywnych. Przez dekadę Studium przyjmowało corocznie około 30 studentów. W roku akademickim 2013/2014 Studium zostało zastąpione studiami licencjackimi, a w roku akademickim 2016/2017 przyjęliśmy pierwszych studentów na studia magisterskie. Od października 2017 studia licencjackie – obok dotychczas istniejącej specjalizacji ogólnoakademickiej – wzbogaciły się o ścieżkę edukatorską we współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Fotografia w nagłówku: Cezary Gwóźdź